Union of Skills – οι θέσεις της BusinessEurope και ΣΕΒ

Ντόρα Οικονόμου
Διευθύντρια Τομέα Ανάπτυξης Ανθρώπινου Δυναμικού, ΣΕΒ

Κωνσταντίνος Διαμαντούρος
Επικεφαλής του Γραφείου Βρυξελλών του ΣΕΒ

Άρθρο στο Μηνιαίο Ενημερωτικό Δελτίο ΣΕΒ – Ρυθμιστικό Περιβάλλον και Επιχειρήσεις – 31 Αυγούστου 2025

Το ανθρώπινο κεφάλαιο της Ευρώπης είναι θεμελιώδες για την ευημερία, την οικονομική ανθεκτικότητα και τη διατήρηση του ευρωπαϊκού κοινωνικού μοντέλου. Ωστόσο, με το ανταγωνιστικό πλεονέκτημα της Ευρώπης να βρίσκεται υπό πίεση, η ανάγκη ενίσχυσης ανθρώπινου δυναμικού είναι πιο πιεστική από ποτέ. Ένα εξειδικευμένο εργατικό δυναμικό είναι απαραίτητο για την προσέλκυση επενδύσεων και τη διασφάλιση μιας δυναμικής ενιαίας αγοράς με ενισχυμένη οικονομική ασφάλεια.

Για τις επιχειρήσεις, η επένδυση σε δεξιότητες δεν είναι πλέον προαιρετική – είναι μια στρατηγική επιταγή σε μια ταχέως μεταβαλλόμενη και αβέβαιη παγκόσμια οικονομία. Εξίσου σημαντική είναι η προσέλκυση ταλέντων από τις τρίτες χώρες με δεδομένο ότι o εργασιακός πληθυσμός της ΕΕ αναμένεται να μειωθεί κατά 1 εκατ. ετησίως μέχρι το 2050 σε ένα κόσμο που ο ανταγωνισμός για ταλέντα εντείνεται παγκοσμίως. Σε αυτό το πλαίσιο, σε θέση που δημοσιοποιήθηκε στις 25 Ιουλίου, η BusinessEurope καλωσορίζει την πρωτοβουλία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για μία Ένωση Δεξιοτήτων (Union of Skills) που έχει ως στόχο να:

• αναπτύξει δεξιότητες για ποιοτικές θέσεις εργασίας και ποιότητα ζωής μέσω ισχυρών εκπαιδευτικών βάσεων, με μια συμπεριληπτική προσέγγιση διά βίου μάθησης
• διαμορφώσει ένα ευέλικτο εργατικό δυναμικό, με επανειδίκευση και αναβάθμιση δεξιοτήτων, που θα έχει άριστη γνώση της ψηφιακής και της καθαρής μετάβασης, ιδίως όσον αφορά τα άτομα χαμηλής και μεσαίας ειδίκευσης
• διασφαλίσει την ελεύθερη κυκλοφορία των δεξιοτήτων σε ολόκληρη την ΕΕ, απελευθερώνοντας το σύνολο του δυναμικού της ενιαίας αγοράς
• προσελκύσει, αναπτύξει και διατηρήσει τα ταλέντα που προέρχονται εκτός ΕΕ

Πιο συγκεκριμένα, η BusinessEurope θεωρεί ότι πρέπει να ενισχυθεί η ελκυστικότητα των προγραμμάτων επαγγελματικής κατάρτισης και εκπαίδευσης (ΕΕΚ) με την ενεργό συμμετοχή των εργοδοτικών φορέων στη διαμόρφωσή τους με σκοπό την καλύτερη ευθυγράμμισή τους με τις ανάγκες της αγοράς εργασίας και την αντιμετώπιση της υφιστάμενης αναντιστοιχίας δεξιοτήτων.

Ωστόσο, η BusinessEurope τάσσεται κατά της δημιουργίας εναρμονισμένων ευρωπαϊκών προγραμμάτων ΕΕΚ καθώς θεωρεί ότι θα μπορούσε να υπονομεύσει τα εθνικά εκπαιδευτικά συστήματα. Οποιαδήποτε ενωσιακή  πρωτοβουλία για την κατάρτιση προγραμμάτων ΕΕΚ πρέπει να σέβεται τις εθνικές ιδιαιτερότητες και να έχει συμπληρωματικό χαρακτήρα ως προς τις εθνικές πρωτοβουλίες. Όσον αναφορά την αναβάθμιση δεξιοτήτων και την επανειδίκευση (upskilling/reskilling), και λαμβάνοντας πρώτον υπόψη ότι οι εργοδότες χρηματοδοτούν το 90% των υφιστάμενων προγραμμάτων και δεύτερον τις αυξανόμενες ανάγκες για επανειδείκευση τα επόμενα χρόνια, η BusinessEurope τάσσεται υπέρ της αξιοποίησης πόρων του Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Ταμείου (ΕΚΤ+) για την ενίσχυση τέτοιων δράσεων.

Ταυτοχρόνως, και με το βλέμμα στο επόμενο Πολυετές Δημοσιονομικό Πλαίσιο (2028-2034), η BusinessEurope θεωρεί ότι το 50% των πόρων του ΕΚΤ+ θα πρέπει να κατευθυνθεί στην ανάπτυξη των δεξιοτήτων ώστε να αντιμετωπιστούν οι ελλείψεις στη αγορά εργασίας, με τουλάχιστον το 15% αυτών να κατευθύνεται απευθείας σε επιχειρήσεις για τη στήριξη τέτοιων δράσεων.

Για την Ελλάδα, η πρωτοβουλία είναι ιδιαίτερα κρίσιμη, καθώς η χώρα καταγράφει σημαντικές υστερήσεις έναντι της ΕΕ: χαμηλές επιδόσεις μαθητών (41% με ελλείψεις στα βασικά μαθήματα), χαμηλή συμμετοχή ενηλίκων στη δια βίου μάθηση (15% έναντι 40% στην ΕΕ), χαμηλότερα ποσοστά αποφοίτων ΕΕΚ σε STEM και χαμηλότερη απασχόληση αποφοίτων της ΕΕΚ. Ταυτόχρονα, οι επιχειρήσεις δηλώνουν σε πολύ μεγάλο ποσοστό (88%) ότι η έλλειψη δεξιοτήτων αποτελεί εμπόδιο για επενδύσεις. Ωστόσο, η θέση της Ελλάδας εμφανίζεται συγκριτικά καλύτερη όσον αφορά στη συμμετοχή στην τριτοβάθμια εκπαίδευση και στη συμμετοχή φοιτητών σε σπουδές STEM.

Ο ΣΕΒ υποστηρίζει τους στόχους της πρωτοβουλίας, προτάσσοντας δράσεις όπως: ενίσχυση βασικών γνώσεων και επαγγελματικού προσανατολισμού στα σχολεία, αναβάθμιση και ελκυστικότητα της ΕΕΚ, προώθηση τεχνικών επαγγελμάτων, αύξηση συμμετοχής γυναικών σε STEM, ενίσχυση της διά βίου μάθησης και αντιμετώπιση στερεοτύπων. Κομβικό στοιχείο επιτυχίας είναι η ενεργός συμμετοχή κοινωνικών εταίρων στο σχεδιασμό πολιτικών και η ύπαρξη ισχυρής, συντονισμένης διακυβέρνησης, ώστε να αποφευχθεί η κατακερματισμένη διαχείριση. Ειδική μέριμνα απαιτείται για την αποτροπή του brain drain, που ενδέχεται να ενισχυθεί μέσω της ενδοευρωπαϊκής κινητικότητας.

Για περισσότερες λεπτομέρειες πιέστε εδώ.