Με τον Κανονισμό 542/2017 η Ευρωπαϊκή Ένωση εισάγει σταδιακά την καταχώρηση των χημικών προϊόντων στο Ευρωπαϊκό Κέντρο Δηλητηριάσεων – H προσαρμογή των επιχειρήσεων
Guest 1: Παναγιώτης Σκαρλάτος
Γενικός Διευθυντής, Σύνδεσμος Ελληνικών Χημικών Βιομηχανιών
Guest 2: Απόστολος Σκαρλάτος
Αντιπρόεδρος, SUSTCHEM SA • Τεχνικός Σύμβουλος, Σύνδεσμος Ελληνικών Χημικών
Από 1/1/2020 οι επιχειρήσεις που παράγουν ή εισάγουν χημικά προϊόντα στην ΕΕ, υποχρεούνται να καταχωρούν πληροφορίες χρήσιμες για την ασφάλεια των καταναλωτών, των επαγγελματιών και των βιομηχανικών χρηστών στο Ευρωπαϊκό Κέντρο Δηλητηριάσεων. Η νομική υποχρέωση προκύπτει από τον Κανονισμό 542/2017/ΕΕ, που τροποποιεί το άρθρο 45 του Κανονισμού 1272/2008/ΕΕ, που επιβάλλει εναρμονισμένες διαδικασίες σε αντικατάσταση των εθνικών συστημάτων. Υπόχρεες είναι όλες οι επιχειρήσεις που παράγουν ή εισάγουν από χώρες εκτός ΕΕ μείγματα χημικών ουσιών, δηλαδή όλοι οι κλάδοι της χημικής βιομηχανίας, των πετρελαιοειδών, του μετάλλου, του τσιμέντου, των απορρυπαντικών, βιοκτόνων , τρόφιμων κλπ. Εξαιρούνται οι χημικές ουσίες, όσα μείγματα δεν ταξινομούνται ως επικίνδυνα για την ανθρώπινη υγεία ή ως προς τις φυσικοχημικές τους ιδιότητες, τα φάρμακα, τα τρόφιμα, τα καλλυντικά όχι όμως οι πρώτες ύλες αυτών.
Η διαδικασία του Poison Center Notification (PCN) προβλέπει την online ή offline σύνταξη φακέλου καταχώρησης μέσω του λογισμικού IUCLID6 στην ηλεκτρονική πύλη του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Χημικών (ECHA). Οι σημαντικές αλλαγές που επιφέρει ο Κανονισμός είναι α) τα προϊόντα που καταχωρούνται αποκτούν ένα ειδικό κωδικό, τον Unique Formula Identifier (UFI), που θα αναγράφεται υποχρεωτικά επί της συσκευασίας των προϊόντων και κατά περίπτωση στα Δελτία Δεδομένων Ασφαλείας (SDS), β) η διαδικασία εφαρμόζεται για όλες τις αγορές των Κρατών Μελών της ΕΕ όπου κυκλοφορεί ένα προϊόν, τα κείμενα κατά περίπτωση είναι στην αντίστοιχη γλώσσα κάθε χώρας και γ) ο καταχωρίζων δηλώνει το σύνολο των συστατικών της φόρμουλας, την εκατοστιαία σύνθεση και καταχωρεί συγκεκριμένα πεδία των Δελτίων Δεδομένων Ασφαλείας.
Προβλέπεται μεταβατικός χρόνος εφαρμογής, συγκεκριμένα αναμένεται ότι από 01/01/2020 δε θα υποβάλλονται πλέον καταχωρήσεις με τα εθνικά συστήματα, τα οποία έως την 01/01/2025 αναμένεται να έχουν καταργηθεί. Ανάλογα της χρήση τους, η έναρξη υποχρέωσης κοινοποίησης είναι για τα καταναλωτικά προϊόντα η 1/1/2020, για τα επαγγελματικά η 1/1/2021 και για τα βιομηχανικά η 1/1/2024. Για τα χημικά μείγματα που κυκλοφορούν ήδη στην αγορά και είναι καταχωρημένα σύμφωνα με το εθνικό σύστημα, υπάρχει μεταβατική περίοδος που λήγει την 1η Ιανουαρίου 2025.
Από την εφαρμογή του νέου Κανονισμού προκύπτουν οφέλη αφού οι πληροφορίες που χρησιμοποιούν Νοσοκομεία και Κέντρα Πρώτων Βοηθειών εναρμονίζονται σε ευρωπαϊκό επίπεδο και αξιοποιείται ο μεγάλος όγκος πληροφορίας που παράχθηκε από την εφαρμογή του Κανονισμού REACH.
Πρέπει ωστόσο να σημειωθεί ότι η βιομηχανία καλείται με κόστος της να καταχωρήσει εκ νέου όλα τα προϊόντα της και θα χρειαστεί αλλαγή των ετικετών και των Δελτίων Δεδομένων Ασφαλείας των προϊόντων. Η νέα διαδικασία είναι χρονοβόρα και απαιτείται τετραπλάσιος χρόνος σε σχέση με το σύστημα που ισχύει σήμερα ενώ σε πολλές περιπτώσεις αναμένεται να απαιτηθεί μεγάλος όγκος πληροφοριών από την εφοδιαστική αλυσίδα (προμηθευτές, πελάτες κτλ.). Τέλος, σε περίπτωση που μία επιχείρηση δεν συμμορφωθεί, θα υποχρεωθεί να αποσύρει τα προϊόντα της από την αγορά.
