Κινδυνεύουμε από τη ρομποτική τεχνολογία ή από την έλλειψή της; – Άρθρο κ. Χρήστου Α. Ιωάννου, Διευθυντή Τομέα Απασχόλησης και Αγοράς Εργασίας ΣΕΒ, στη Ναυτεμπορική, 22/2/2020
To Παρατηρητήριο Ψηφιακού Μετασχηματισμού του ΣΕΒ μας δείχνει ότι την στιγμή που ο διεθνής ανταγωνισμός απολαμβάνει σημαντικά οφέλη από σύγχρονες τεχνολογίες, η Ελλάδα έχει πολύ δρόμο να καλύψει σε όρους ψηφιακής σύγκλισης, ετοιμότητας και δεξιοτήτων. Αναλόγως υπάρχει υστέρηση στην υιοθέτηση ρομποτικής τεχνολογίας και είναι εξαιρετικά περιορισμένη η χρήση και εξελιγμένων ρομπότ, που ως συστατικό στοιχείο του industry 4.0, διαθέτουν αυξημένη αυτονομία και δυνατότητα συνεργασίας με τον άνθρωπο (cobots). Η υστέρηση είναι σύμπτωμα και της διαρθρωτικής παραγωγικής αδυναμίας της Ελληνικής οικονομίας. Το μικρό μέγεθος των επιχειρήσεων και της εγχώριας αγοράς: Tην τελευταία τριετία, μία στις δύο ΜμΕ (53.5%) με κύκλο εργασιών μέχρι €30εκ. είτε δεν επένδυσε καθόλου σε ψηφιακές λύσεις, είτε επένδυσε κάτω από €100.000. Η χαμηλή συμμετοχή στις διεθνείς αλυσίδες αξίας. Αυτοί οι δύο παράγοντες δυσχεραίνουν την εγκατάσταση ρομποτικών συστημάτων, που ενδείκνυνται για μεγάλους όγκους ευέλικτης παραγωγής. Και η καθηλωμένη κλαδική διάρθρωση (έλλειψη ανεπτυγμένης αυτοκινητοβιομηχανίας και ηλεκτρονικών, όπου είναι η πλειοψηφία των βιομηχανικών ρομπότ παγκοσμίως) εξηγεί εν μέρει την υστέρησή μας. Επίσης, την τελευταία δεκαετία, κατά την οποία παρατηρήθηκε διεθνώς γεωμετρική αύξηση των επενδύσεων σε ρομποτικά συστήματα, οι ελληνικές επιχειρήσεις αγωνίζονταν – και αγωνίζονται – να επιβιώσουν σε αντίξοο ρυθμιστικό επενδυτικό περιβάλλον. Η στροφή στον παραγωγικό μετασχηματισμό και σε μέσο- μακροχρόνια επενδυτικά σχέδια πρέπει να αντιμετωπισθεί αίροντας και τις δυσλειτουργίες και καθυστερήσεις των κρατικών χρηματοδοτικών εργαλείων, για τις επιχειρήσεις που τόλμησαν την τοποθέτηση ρομποτικών συστημάτων μέσα στην κρίση. Ωστόσο είναι αρκετές οι περιπτώσεις ελληνικών επιχειρήσεων, ακόμη και μικρομεσαίων οικογενειακών, όπου η υιοθέτηση ρομποτικής τεχνολογίας συμπίπτει χρονικά με τη μεταβίβαση της διοίκησης στη νέα γενιά που αντιμετωπίζει τις αναπτυξιακές προκλήσεις και δυνατότητες που παρέχει η σύγχρονη ρομποτική. Η ενσωμάτωση της ρομποτικής τεχνολογίας στις επιχειρήσεις είναι πλέον εξαιρετικά σημαντική και για τις ίδιες τις επιχειρήσεις και την ανταγωνιστικότητα τους, αλλά και για την οικονομία στο σύνολό της, την παραγωγικότητα της και την ευημερία της. Η παραγωγικότητα είναι ένα πεδίο στο οποίο πρέπει να κάνουμε άλματα τα επόμενα χρόνια ώστε να καλύψουμε τις συνέπειες της γήρανσης του πληθυσμού και της δημογραφικής συρρίκνωσης. Σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα (Graetz & Michaels, 2018) για τον αντίκτυπο της χρήσης ρομπότ μεταξύ 1993-2007 σε 17 χώρες η παραγωγικότητα αυξήθηκε κατά 0,36% ανά έτος. Η αύξηση αυτή είναι μεγαλύτερη από την ετήσια αύξηση της παραγωγικότητας που προκλήθηκε λόγω της εφεύρεσης της ατμομηχανής την περίοδο 1850-1910 (0,34%/έτος). Η Boston Consulting Group εκτιμά ότι μέχρι το 2025 η εισαγωγή διεθνώς προηγμένων ρομποτικών συστημάτων θα αυξήσει ραγδαία την ανταγωνιστικότητα κόστους, αυξάνοντας την παραγωγικότητα στην μεταποίηση έως και 30%. Φυσικά σε επίπεδο επιχείρησης και για τα ρομπότ ισχύει ό, τι και για κάθε επένδυση. Εξαρτάται από το επιχειρηματικό σχέδιο και την επιτυχία του. Ελληνικές επιχειρήσεις, χάρις στην επένδυση σε ρομποτικά συστήματα, έχουν καταφέρει να «αλλάξουν επίπεδο», αυξάνοντας θεαματικά την παραγωγική τους δυναμικότητα και απευθυνόμενες πλέον σε νέες αγορές. Συνεπώς, η επιτυχής ενσωμάτωση προηγμένων ρομποτικών συστημάτων δεν αποτελεί απλώς πηγή συγκριτικού πλεονεκτήματος, αλλά συνθήκη επιβίωσης, καθώς όσοι δεν ακολουθήσουν τις εξελίξεις θα αντιμετωπίσουν σημαντικές πιέσεις όσον αφορά την ανταγωνιστικότητα και την παραγωγικότητα της εργασίας.
