H Ευρωπαϊκή Επιτροπή προτείνει στοχευμένη απλοποίηση του Κανονισμού για καταπολέμηση της αποψίλωσης των δασών (EUDR)»
Κωνσταντίνος Διαμαντούρος
Μόνιμος Αντιπρόσωπος ΣΕΒ στην BusinessEurope και την ΕΕ
Ελευθερία Ρώμα
Senior Advisor
Τομέας Διεθνών Σχέσεων ΣΕΒ
Άρθρο στο Μηνιαίο Ενημερωτικό Δελτίο ΣΕΒ – Ρυθμιστικό Περιβάλλον και Επιχειρήσεις – 31 Οκτωβρίου 2025
Στις 21 Οκτωβρίου, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή παρουσίασε πρόταση για μερική αναθεώρηση του EUDR με στόχο τη διοικητική απλοποίηση του Κανονισμού και παροχή ευελιξίας όσον αναφορά την εφαρμογή του.
Παρότι ο ΣΕΒ υποστηρίζει πλήρως τους στόχους της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την προστασία των δασών και την προώθηση βιώσιμων εφοδιαστικών αλυσίδων, θεωρεί ότι ο Κανονισμός EUDR, παρά τις στοχευμένες βελτιώσεις που έχουν προταθεί, εξακολουθεί να παρουσιάζει σημαντικές λειτουργικές, τεχνικές και ανταγωνιστικές αδυναμίες, που απαιτούν ουσιαστική αναθεώρηση πριν από την εφαρμογή του.
Στα θετικά, η πρόταση της Επιτροπής ικανοποιεί ένα πάγιο αίτημα της επιχειρηματικής κοινότητας, δηλαδή την εξαίρεση των εταιρειών που βρίσκονται στην κατάντη αλυσίδα αξίας από την υποχρέωση υποβολής δηλώσεων δέουσας επιμέλειας. Πρόκειται για ένα πρακτικό και ρεαλιστικό μέτρο απλοποίησης, που μειώνει σημαντικά τα διοικητικά βάρη για χιλιάδες ευρωπαϊκές επιχειρήσεις και ταυτόχρονα διατηρεί ακέραιη την αποτελεσματικότητα της προσπάθειας καταπολέμησης της αποψίλωσης, περιορίζοντας την υποχρέωση αποκλειστικά στους πρώτους εισαγωγείς.
Ωστόσο, ο περιορισμένος χρόνος προσαρμογής που δίνεται στην εφαρμογή του Κανονισμού (ένα χρόνος παράταση για πολύ μικρές και μικρές επιχειρήσεις και έξι μήνες περίοδος χάριτος για μεσαίες και μεγάλες) δεν αποτελεί επαρκές μέτρο, καθώς η πρόταση της Επιτροπής δεν αντιμετωπίζει δομικές αδυναμίες του Κανονισμού. Ειδικότερα ζητήματα που απαιτούν αναθεώρηση:
Παράρτημα Ι – Ελλείψεις στο πεδίο εφαρμογής: Το Παράρτημα Ι, όπως έχει σήμερα διαμορφωθεί, δεν περιλαμβάνει τελικά προϊόντα (όπως, π.χ. σαπούνια) που βασίζονται σε πρώτες ύλες με αποδεδειγμένη συμβολή στην αποψίλωση των δασών (όπως, π.χ. φοινικέλαιο). Η εξαίρεση αυτή επιτρέπει την εισαγωγή τελικών προϊόντων στην Ε.Ε. χωρίς συμμόρφωση με τον EUDR, γεγονός που δημιουργεί συνθήκες άνισου ανταγωνισμού για τις ευρωπαϊκές επιχειρήσεις και υπονομεύει την περιβαλλοντική αποτελεσματικότητα του Κανονισμού. Απαιτείται, συνεπώς, επανεξέταση του Παραρτήματος Ι ώστε να διασφαλιστεί ίση μεταχείριση και πραγματική πρόληψη της αποψίλωσης.
Δυστυχώς, η πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής να μεταθέσει την υποχρέωση της παρουσίασης ανάλυσης επιπτώσεων έως το 2030, αντί για έως 30 Ιουνίου 2025 όπως προβλεπόταν αρχικά στον Κανονισμό, στερεί από τις ευρωπαϊκές επιχειρήσεις τη μοναδική δυνατότητα να συνεισφέρουν στην αναθεώρηση του Παρατήματος 1 βάσει προσέγγισης που στηρίζεται σε δεδομένα και αντιβαίνει στην αρχή της καλής νομοθέτησης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.
Εξαγωγές προς τρίτες χώρες: Οι εξαγωγές ευρωπαϊκών επιχειρήσεων προς τρίτες χώρες οι οποίες δεν διαθέτουν αντίστοιχη νομοθεσία, θα πρέπει να εξαιρεθούν από το πεδίο εφαρμογής του EUDR. Διαφορετικά, διακυβεύεται η διεθνής ανταγωνιστικότητα της ευρωπαϊκής βιομηχανίας, με κίνδυνο απώλειας εξαγωγικού μεριδίου και θέσεων εργασίας στην Ε.Ε. Παράλληλα, η πιθανή υποκατάσταση αυτών των εξαγωγών από τρίτες χώρες θα αποδυναμώσει τους ίδιους τους περιβαλλοντικούς στόχους του Κανονισμού, μεταθέτοντας το πρόβλημα εκτός ευρωπαϊκών συνόρων.
Εμπορικές σχέσεις και διεθνείς εταίροι: Ο EUDR εξακολουθεί να προκαλεί σημαντικές εμπορικές τριβές με βασικούς διεθνείς εταίρους της Ε.Ε., σε μια περίοδο όπου η Ευρώπη επιδιώκει την ενίσχυση των εμπορικών της συμμαχιών και τη διεύρυνση της στρατηγικής της αυτονομίας. Η αντιμετώπιση αυτών των τριβών απαιτεί πιο ισορροπημένη προσέγγιση, με ουσιαστικό διάλογο και συνεργασία με τρίτες χώρες, ώστε να επιτευχθούν οι κοινές περιβαλλοντικές επιδιώξεις χωρίς να θίγεται η ευρωπαϊκή επιχειρηματικότητα.
Για όλους τους παραπάνω λόγους, ο ΣΕΒ ζητά:
- Stop the clock στην εφαρμογή του Κανονισμού.
- Δομική και συνολική επαναξιολόγηση (omnibus) του EUDR, με τη συμμετοχή όλων των ενδιαφερόμενων μερών.
- Εξορθολογισμό των υποχρεώσεων και ευθυγράμμιση με τις αρχές της αναλογικότητας και της ανταγωνιστικότητας.
- Ρεαλιστικά χρονοδιαγράμματα και σαφή καθοδήγηση για την πρακτική εφαρμογή, ιδιαίτερα για τις ΜμΕ.
Μόνο μέσα από μια τέτοια προσέγγιση μπορεί να επιτευχθεί ο διπλός στόχος της Ε.Ε: η αποτελεσματική προστασία των δασών και η διατήρηση μιας ισχυρής, βιώσιμης και ανταγωνιστικής ευρωπαϊκής βιομηχανίας.
