Βιομηχανία 4.0: Ο ρόλος του A.I. Lawyer στην Ελληνική Βιομηχανία
Ηλιάνα Κωστή
Senior Manager, Δικηγόρος, LLM · Υπ. Διδάκτωρ στα Προσωπικά Δεδομένα και την Τεχνητή Νοημοσύνη
Άρθρο στο Μηνιαίο Ενημερωτικό Δελτίο ΣΕΒ – Ρυθμιστικό Περιβάλλον και Επιχειρήσεις – 27 Ιουλίου 2022
Σε έναν κόσμο όπου η βιομηχανία περνά σταδιακά από τις πιο παραδοσιακές της μορφές στην «έξυπνη αυτοματοποίηση», δηλαδή στην «έξυπνη» δικτύωση μηχανών και διαδικασιών με τη βοήθεια της τεχνολογίας πληροφοριών και επικοινωνιών, καθίσταται πρόδηλο ότι η επένδυση στην τεχνητή νοημοσύνη είναι μονόδρομος για τις βιομηχανίες που στοχεύουν να διαδραματίσουν σημαντικό ρόλο σε εθνικό και παγκόσμιο επίπεδο. Η «Βιομηχανία 4.0» είναι παρούσα, ενώ πολύ σημαντική είναι η επένδυση στη «Βιομηχανία 5.0», δηλαδή στην έρευνα και την ανάπτυξη ρομπότ και έξυπνων μηχανών που θα συνεργάζονται με τον άνθρωπο βελτιώνοντας την ταχύτητα και την ποιότητα της εργασίας του μέσω της αξιοποίησης προηγμένων τεχνολογιών όπως το Διαδίκτυο των πραγμάτων (IoT) και τα μεγάλα δεδομένα (big data).
Η επένδυση στην ανάπτυξη της τεχνητής νοημοσύνης στην ελληνική βιομηχανία ειδικά, δύναται να διαδραματίσει καταλυτικό ρόλο στην εκμηδένιση των αποστάσεων στον παγκόσμιο αγώνα δρόμου για καινοτομία, παρέχοντας αυξημένη ασφάλεια στην παραγωγή, μεγαλύτερη ταχύτητα στην λήψη των αποφάσεων και βελτίωση στις διαδικασίες παραγωγής και τα τελικά προϊόντα. Μπορεί να καταστήσει, δηλαδή, την παραγωγή πιο αποτελεσματική, πιο ευέλικτη και πιο αξιόπιστη και το τελικό προϊόν πιο ποιοτικό και οικονομικά προσιτό, διευρύνοντας το καταναλωτικό κοινό της επιχείρησης.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση δίνει εξαιρετική βαρύτητα στην τεχνολογική ανάπτυξη των κρατών-μελών μέσω χρηματοδοτήσεων και προγραμμάτων και ταυτόχρονα επιχειρεί να ρυθμίσει τις σχέσεις των κρατών, των παρόχων, των κατασκευαστών, των εισαγωγέων και των χρηστών με τις εφαρμογές της τεχνητής νοημοσύνης. Στο πλαίσιο αυτό, μέσω της πρότασης Κανονισμού για την Τεχνητή Νοημοσύνη, θέτει τις προδιαγραφές και τα απαιτούμενα της χρήσης τους ανάλογα με την κατηγοριοποίηση της επικινδυνότητας των συστημάτων. Συμπληρωματική εφαρμογή με τον Κανονισμό για την Τεχνητή Νοημοσύνη θα έχει και ο Κανονισμός για τα μηχανήματα, ο οποίος στην περίπτωση της βιομηχανίας θα στοχεύει στο να διασφαλίσει ότι ειδικά ως προς τα βιομηχανικά ρομπότ έχει πραγματοποιηθεί ασφαλής ενσωμάτωση του συστήματος τεχνητής νοημοσύνης στο μηχάνημα, ώστε να μην τίθεται σε κίνδυνο η συνολική ασφάλεια του. Παράλληλα προβλέπεται η δημιουργία εθνικής Αρχής που θα επιβλέπει και θα αξιολογεί την εφαρμογή του νομοθετικού πλαισίου στα κράτη-μέλη και θα δύναται να επιβάλλει υψηλά πρόστιμα. Καθώς, όμως, πρόκειται για ένα ιδιαίτερα σύνθετο πεδίο, εκτός από την ειδικότερη νομοθεσία για την τεχνητή νοημοσύνη, τυγχάνουν εφαρμογής και διατάξεις που δύνανται να εφαρμόζονται ανά περίπτωση, όπως ενδεικτικά ο Γενικός Κανονισμός Προστασίας Δεδομένων (2016/679), ο αναμενόμενος Κανονισμός για τα Δεδομένα, ο Χάρτης των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης κ.λ.π.
Η τεχνητή νοημοσύνη, εκτός από τα πολύ σημαντικά πλεονεκτήματά της, λοιπόν, παρουσιάζει ένα ευρύ φάσμα νομικών προκλήσεων – ειδικά σε τομείς όπως η κανονιστική συμμόρφωση, η ευθύνη, η διαφάνεια, η προκατάληψη και η ηθική. Λαμβανομένου υπόψιν του εύρους επιρροής της στις διαδικασίες παραγωγής αλλά και στην εργασία αυτή καθαυτή, οι απαιτήσεις ως προς την κανονιστική συμμόρφωση αναμένεται να είναι υψηλές. Παράλληλα, η κανονιστική συμμόρφωση, εκτός από νομικά απαιτούμενη, αποτελεί και σημαντικό εργαλείο marketing για τους οργανισμούς, και αποδεικνύει το σεβασμό μίας επιχείρησης στον εργαζόμενο της, το περιβάλλον και την κοινωνία.
Σημαντικό σύμμαχο για τις ελληνικές βιομηχανίες στο στοίχημα της κανονιστικής συμμόρφωσης θα αποτελέσει ένα νέο είδος εξειδικευμένου δικηγόρου, του δικηγόρου τεχνητής νοημοσύνης (a.i. lawyer), ο οποίος θα αναλάβει τον ρόλο της επίβλεψης και υποβοήθησης της εναρμόνισης των οργανισμών οι οποίοι αναπτύσσουν, εισάγουν ή θέτουν σε χρήση στην αγορά συστήματα τεχνητής νοημοσύνης. Ο δικηγόρος τεχνητής νοημοσύνης, εκτός από την ειδική νομική κατάρτιση στο δίκαιο τεχνολογίας και την νομοθεσία για την τεχνητή νοημοσύνη, θα πρέπει να γνωρίζει και να κατανοεί ειδικά τεχνικά ζητήματα για να είναι σε θέση να δώσει ορθές νομικές λύσεις σε σύνθετα ζητήματα.
Η τεχνητή νοημοσύνη αποτελεί το σημαντικότερο εργαλείο εξέλιξης για την ελληνική βιομηχανία. Η δημιουργία της σωστής ομάδας ειδικών είναι ο κρίσιμος παράγοντας που θα δώσει στην κάθε επιχείρηση τη θέση της στον παγκόσμιο βιομηχανικό χάρτη.
