Πρακτική άσκηση: Ώρα για μια νέα σχέση με τους νέους

Άρθρο κ. Δημήτρη Βέργαδου, Δ/ντή Τομέα ΜΜΕ, Θέσεων και Ενημέρωσης ΣΕΒ, στην Political

«Ο κυριότερος στόχος της εκπαίδευσης δεν είναι η γνώση, αλλά η δράση»

Herbert Spencer, Βρετανός φιλόσοφος (1820-1903)

Σε ευρείας κλίμακας έρευνα σχετικά με την ανάπτυξη του ανθρώπινου δυναμικού στις ελληνικές επιχειρήσεις που έτρεξε ο ΣΕΒ, πριν ακόμη ενσκήψει η κρίση της πανδημίας, ένα από τα βασικά ευρήματα ήταν ότι ένας σημαντικός αριθμός επιχειρήσεων, το 36% του δείγματος, αντιμετωπίζει σημαντικές δυσκολίες στην κάλυψη κενών θέσεων εργασίας. Σύμφωνα με την έρευνα, από τους βασικούς λόγους που οι επιχειρήσεις αδυνατούν να βρουν τα στελέχη που χρειάζονται είναι η έλλειψη των κατάλληλων δεξιοτήτων (27,7%) και αμέσως μετά η έλλειψη της απαιτούμενης εργασιακής εμπειρίας (21,3%). Η ασύμπτωτη σχέση της παρεχόμενης εκπαίδευσης με τις μεταβαλλόμενες ανάγκες της αγοράς εργασίας, που διαπερνά οριζόντια όλο το εκπαιδευτικό μας σύστημα, με μικρές εξαιρέσεις, προβάλλει ως ο κοινός παρανομαστής της πραγματικότητας αυτής. Οι ανάγκες μετασχηματισμού του παραγωγικού μας υποδείγματος, όπως μάλιστα αυτές διαμορφώνονται στο πλαίσιο της «πράσινης» μετάβασης και του ψηφιακής επανάστασης, επιβάλλουν γρήγορες αποφάσεις και ένα ολιστικό σχέδιο δράσης, κτίζοντας γέφυρες ένταξης και γρήγορης προσαρμογής στον κόσμο των επιχειρήσεων, ιδίως των νέων μας. Εργαλεία για να πετύχουμε τη μετάβαση αυτήν υπάρχουν και κάποια από αυτά δουλεύουν, έστω και περιορισμένα, όπως η μαθητεία και η πρακτική άσκηση (internships) των σπουδαστών. Το ζητούμενο είναι να αξιοποιήσουμε τη μέχρι σήμερα γνώση και εμπειρία, να αφουγκραστούμε τα «θέλω» των πανεπιστημίων και των επιχειρήσεων και να επενδύσουμε στην αναβάθμιση της επαφής των νέων με τον πραγματικό κόσμο της παραγωγής και της αγοράς εργασίας.

Η πρακτική άσκηση, βήμα επαγγελματικής ανάπτυξης των νέων

Έχει αποδειχθεί ότι η έγκαιρη επαφή των νέων με τον πραγματικό κόσμο της παραγωγής συνιστά πολύτιμο εφόδιο για την περαιτέρω εξέλιξή τους, αφού σε πολλές περιπτώσεις αποτελεί καθοριστικό, πρώτο, βήμα για την επαγγελματική τους καριέρα. Έρευνες από τις ΗΠΑ (Northwestern University), τεκμηριώνουν ότι ένας 1 στους 4 νέους που μετέχουν σε εξελιγμένα προγράμματα πρακτικής άσκησης σε επιχειρήσεις, στη συνέχεια έχουν την ευκαιρία να προσληφθούν από αυτές. Τα προγράμματα αυτά, τα οποία συνήθως υλοποιούνται με την ολοκλήρωση του εκπαιδευτικού κύκλου, καλλιεργούν και αναπτύσσουν κρίσιμες «on-the-job» δεξιότητες στους νέους σπουδαστές, όπως είναι η ικανότητα για συνεργασία, η ανάληψη πρωτοβουλίας, η ευχέρεια παρουσιάσεων, η επαγγελματική δικτύωση και η προσωπική ανάπτυξη. Πρόκειται για δεξιότητες που θα τους συντροφεύουν καθ’ όλη τη διάρκεια της επαγγελματικής τους ζωής. Συγχρόνως, η ουσιαστική επένδυση των επιχειρήσεων στην πρακτική άσκηση και η επαφή με νέα ταλέντα μπορεί να αποβεί ιδιαίτερα χρήσιμη για αυτές, αφού οι νέοι φέρνουν φρέσκιες ιδέες, λύσεις και προτάσεις μέσα στην επιχείρηση. Έτσι, αναπτύσσεται ένας ενάρετος κύκλος προς αμοιβαίο όφελος.

Ώρα για μια πραγματική αναβάθμιση 

Πιστεύουμε ότι σήμερα είναι ώριμη μία πραγματική μεταρρύθμιση με άξονα τη δημιουργία ενός δικτύου συνεργασίας, όπου, με δομημένο και συστηματικό τρόπο και μέσα σ’ ένα πλαίσιο αμοιβαίας αναγνώρισης και κατανόησης των αναγκών, θα δημιουργηθούν οι όροι και οι προϋποθέσεις για να αναβαθμισθεί ο θεσμός της πρακτικής άσκησης στη χώρα μας. Στην κατεύθυνση αυτήν, ο ΣΕΒ πρόσφατα πραγματοποίησε έρευνα σε επιχειρήσεις- μέλη του ως προς την εφαρμογή της πρακτικής άσκησης και ταυτόχρονα κάλεσε σε έναν γόνιμο διάλογο εκπροσώπους των επιχειρήσεων και των πανεπιστήμιων μας. Τα μηνύματα ήταν εξαιρετικά ενθαρρυντικά.

Οι προτάσεις του ΣΕΒ

Στο πλαίσιο του θεσμικού του ρόλου, ο ΣΕΒ έχει καταθέσει επανειλημμένως προτάσεις προς την Πολιτεία για την αναβάθμιση και τη βελτίωση της αποτελεσματικότητας του θεσμού. Ενδεικτικά:

• Υποχρεωτικότητα και τουλάχιστον τρίμηνη διάρκεια της πρακτικής άσκησης στις σχολές STEM, καθώς και στις οικονομικές σχολές.
• Δημιουργία ενιαίου ρυθμιστικού πλαισίου για την εφαρμογή της πρακτικής άσκησης, με σταθερή χρηματοδότηση και με κίνητρα για τις επιχειρήσεις.
• Συνεργασία με τις επιχειρήσεις για την υιοθέτηση ενός ολοκληρωμένου πλαισίου ποιότητας για την πρακτική άσκηση.
• Η πρακτική άσκηση πρέπει να προσεγγισθεί ολιστικά, μέσα στο ευρύτερο πλαίσιο διευκόλυνσης της μετάβασης των νέων στην αγορά εργασίας.