Ψηφίστηκε το σ/ν για τις Άμεσες Ξένες Επενδύσεις

Ελευθερία Ρώμα
Senior Advisor
Τομέας Διεθνών Σχέσεων

Άρθρο στο Μηνιαίο Ενημερωτικό Δελτίο ΣΕΒ – Ρυθμιστικό Περιβάλλον και Επιχειρήσεις – 30 Μαΐου 2025

Ψηφίστηκε το σχέδιο νόμου του Υπουργείου Εξωτερικών, με τίτλο «Λήψη μέτρων εφαρμογής του Κανονισμού (Ε.Ε.) 2019/452 για τη θέσπιση πλαισίου ελέγχου Άμεσων Ξένων Επενδύσεων (ΑΞΕ) στην Ένωση για λόγους ασφάλειας ή δημόσιας τάξης». Βασικός σκοπός του νομοσχεδίου είναι η θέσπιση μηχανισμού για τον έλεγχο των ΑΞΕ που πραγματοποιούνται σε ευαίσθητους τομείς για την ασφάλεια ή τη δημόσια τάξη. Με τη θέσπιση εθνικού μηχανισμού ελέγχου, εξασφαλίζεται η ευθυγράμμιση με το ενωσιακό δίκαιο ως προς την εφαρμογή του Κανονισμού (ΕΕ) 2019/452 και αντιμετωπίζεται η ανάγκη προστασίας των κρίσιμων για την ασφάλεια ή τη δημόσια τάξη περιουσιακών στοιχείων της χώρας μας.

Ο έλεγχος των ΑΞΕ είναι εξαιρετικά σημαντικός για την προστασία της ασφάλειας και της δημόσιας τάξης από επενδυτές που φιλοδοξούν να αποκτήσουν τον έλεγχο περιουσιακών στοιχείων ή επιχειρήσεων ζωτικής σημασίας για τη χώρα. Σημειώνεται ότι ο Κανονισμός (ΕΕ) 2019/452 δεν προβλέπει υποχρεωτική θέσπιση εθνικών μηχανισμών ελέγχου ΑΞΕ, αλλά τη συμμετοχή σε μηχανισμό συνεργασίας σύμφωνα με τον οποίο η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και τα κράτη μέλη συνεργάζονται και ανταλλάσσουν πληροφορίες σχετικά με ΑΞΕ που είναι πιθανόν να θίξουν την ασφάλεια ή τη δημόσια τάξη. Μία ΑΞΕ υπόκειται σε έλεγχο όταν αφορά σε υποδομές, περιουσιακά στοιχεία, αγαθά ή υπηρεσίες που είναι απαραίτητα στους τομείς της ενέργειας, των μεταφορών ή της ψηφιακής υποδομής και το ποσοστό συμμετοχής του ξένου επενδυτή στην εταιρεία που γίνεται η επένδυση ανέρχεται σε ποσοστό 25% τουλάχιστον. Επίσης, ελέγχεται όταν το ποσοστό συμμετοχής στην εταιρεία που γίνεται η επένδυση ανέρχεται σε ποσοστό 10% τουλάχιστον και η δραστηριότητα της εταιρείας αφορά σε:

α. Υποδομές, περιουσιακά στοιχεία, τεχνολογίες, αγαθά, ή υπηρεσίες, συμπεριλαμβανομένων των υπηρεσιών έρευνας και ανάπτυξης, στους τομείς i) άμυνας και εθνικής ασφάλειας, ii) κυβερνοασφάλειας και iii) τεχνητής νοημοσύνης,

β. Λιμενικές υποδομές,

γ. Κρίσιμες υποθαλάσσιες υποδομές,

δ. Τουριστικές υποδομές σε παραμεθόριες περιοχές.

Στην Ευρώπη, παράλληλα, βρίσκεται σε εξέλιξη διαδικασία αναθεώρησης του εν λόγω Κανονισμού, με τη συμμετοχή και της Ελλάδας. Μεταξύ των βασικότερων σημείων της αναθεώρησης είναι: α) η υποχρεωτικότητα του Μηχανισμού Ελέγχου σε εθνικό επίπεδο, β) η διεύρυνση του καταλόγου των ΑΞΕ που θα ελέγχονται και περιλαμβάνει, εκτός από τα είδη διπλής χρήσης και τα είδη στρατιωτικής τεχνολογίας, τις εξής κρίσιμες τεχνολογίες: τεχνολογίες τεχνητής νοημοσύνης, κβαντικές τεχνολογίες, τεχνολογίες ημιαγωγών, βιοτεχνολογίες, διαστημικές και ενεργειακές τεχνολογίες, ρομποτική, τεχνολογίες ανίχνευσης, τεχνολογίες προηγμένης συνδεσιμότητας & ψηφιακές, τεχνολογίες ανακύκλωσης, καθώς και φάρμακα κρίσιμης σημασίας.

Η BusinessEurope έχει δημοσιεύσει τις θέσεις της επί του θέματος, επισημαίνοντας μεταξύ άλλων:

α) Συμπερίληψη των κρίσιμων τεχνολογιών στο ελάχιστο πεδίο εφαρμογής του Κανονισμού, καθώς αναγνωρίζεται ότι μπορεί να συντρέχουν ζητήματα εθνικής ασφαλείας με τις εν λόγω τεχνολογίες, με μεγαλύτερη εξειδίκευση των τεχνολογικών περιοχών οι οποίες θα εμπίπτουν στο ελάχιστο πεδίο εφαρμογής του κανονισμού,

β) Εφαρμογή του πλαισίου ελέγχου μόνο για τους άμεσους δικαιούχους στα προγράμματα ενωσιακού ενδιαφέροντος, δεδομένου ότι η νομική βάση μεταξύ του Κανονισμού 2019/452 και των έργων και προγραμμάτων ενωσιακού ενδιαφέροντος είναι διαφορετική, καθώς και ότι οι συμμετέχοντες σε τέτοια έργα και προγράμματα έχουν ήδη υποβληθεί σε υψηλό επίπεδο ελέγχου,

γ) Συντόμευση του διαστήματος για τη δυνατότητα αναδρομικού ελέγχου μίας επένδυσης αυτεπάγγελτα σε λιγότερο από 15 μήνες μετά την ολοκλήρωσή της, καθώς εκτιμάται ότι το χρονικό πλαίσιο των 15 μηνών δημιουργεί πρόσθετη αβεβαιότητα για τους επενδυτές.

 

Η διαδικασία της αναθεώρησης είναι σε εξέλιξη, επί του παρόντος επί Πολωνικής Προεδρίας.