Τα STEM είναι σημαντικά εφόδια στην εποχή μας – Άρθρο κ. Γιάννου Μητσού, Senior Advisor, Τομέα ΜΜΕ, Θέσεων και Ενημέρωσης ΣΕΒ, στην Ημερησία, 24/3/2021
Η εκπαίδευση πρέπει να είναι εναρμονισμένη με τον κόσμο και τις ανάγκες που δημιουργεί ο διεθνής ανταγωνισμός. Και αυτό γιατί σίγουρα, ένας από τους λόγους που πάνε τα παιδιά σχολείο, είναι και για να εξοπλιστούν με εκείνα τα εφόδια, δηλαδή τις γνώσεις και τις δεξιότητες, που θα τους επιτρέψουν να διαλέξουν, και να ακολουθήσουν μια επιτυχημένη επαγγελματική σταδιοδρομία. Ένα εκπαιδευτικό σύστημα που δεν παρέχει αυτά τα εφόδια, δύσκολα καταφέρνει να καλύψει τις ανάγκες αυτές και αναπόφευκτα, δημιουργεί σαφή ερωτηματικά για τις αλλαγές μέσα από τις οποίες θα επανακτήσει τον κεντρικό του ρόλο. Η Ελλάδα μπορεί να διεκδικήσει με αξιώσεις μια σημαντική θέση στις νέες διεθνείς αλυσίδες αξίας, εφόσον επενδύσουμε στην εξωστρέφεια, στην καινοτομία, και στη βιωσιμότητα και έχουμε ως αιχμή του δόρατος το ανθρώπινο δυναμικό.
Ο βαθμός πολυπλοκότητας, αλλά και το εύρος, των σύγχρονων προκλήσεων της παγκοσμιοποίησης, του ψηφιακού μετασχηματισμού, και της βιωσιμότητας επιβάλει την πρόσβαση σε πολλές διαφορετικές ειδικότητες, σε εξειδικευμένες δεξιότητες αλλά και σε οριζόντιες, όπως η επίλυση προβλημάτων και η συνεργασία. Στην παγκοσμιοποιημένη οικονομία ραγδαίας τεχνολογικής εξέλιξης, ένα κύριο χαρακτηριστικό είναι η μετατόπιση του καταμερισμού εργασίας μεταξύ ανθρώπων και μηχανών. Περίπου 85εκ δουλειές θα χαθούν την επόμενη πενταετία αλλά και 97 εκ. νέοι ρόλοι αναμένεται να δημιουργηθούν στη θέση τους. Τομείς όπως η Τεχνητή Νοημοσύνη, το cloud computing, η ανάλυση δεδομένων, ακόμα και η ανάπτυξη νέων προϊόντων ή υπηρεσιών αναμένεται να γνωρίσουν σημαντική ανάπτυξη.
Η επιστήμη, η τεχνολογία, η μηχανική, και τα μαθηματικά (STEM), είναι γνωστικά πεδία ιδιαίτερα σημαντικά για την προσαρμογή σε αυτό το περιβάλλον και διαμορφώνεται μια σύγχρονη τάση των εκπαιδευτικών συστημάτων έμφασης σε αυτά, και στην αποτελεσματική διδασκαλία τους. Στην Ασία, είναι μια πρακτική δεκαετιών, ενώ η Ευρώπη και η Βόρεια Αμερική έχουν χάσει έδαφος. Η Ελλάδα, παρουσιάζει μια μικτή εικόνα με πολλούς μεν συμμετέχοντες στην εκπαίδευση STEM, αλλά αρκετά χαμηλές επιδόσεις (45 στις 78 χώρες) σύμφωνα με το διαγωνισμό της PISA (2018) και την Έκθεση 2019 της ΑΔΙΠΠΔΕ.
Αυτό συμβαίνει γιατί η εκπαίδευση STEM δεν αφορά μόνο στα γνωστικά πεδία αυτά καθαυτά αλλά αφορά και σε όλη την παιδαγωγική προσέγγιση που βασίζεται περισσότερα στη διεπιστημονικότητα, τη διερευνητική και βιωματική μάθηση, την ομαδική εργασία, τη συνδυαστική σκέψη και την επίλυση προβλημάτων (Problem-based learning – PBL), παρά στην αποστήθιση θεωρητικών γνώσεων, με κύριο στόχο την εισαγωγή στην ανώτατη εκπαίδευση ή το Δημόσιο.
Πρόκειται για μια αδυναμία του ελληνικού εκπαιδευτικού συστήματος που υπονομεύει τη μακρόπνοη επαγγελματική προοπτική των μαθητών και την αναπτυξιακή προοπτική των επιχειρήσεων και οικονομιών της Ευρώπης και της Αμερικής (δείτε ενδεικτικά εδώ). Η κατάκτηση, αξιοποίηση και σύνθεση της γνώσης όμως είναι κρίσιμα ζητούμενα που χρειάζονται δεξιότητες όπως η μεθοδολογική αντίληψη, η αναλυτική σκέψη, η δημιουργικότητα, κλπ. για να ανθίσουν. Άλλωστε, στην επαγγελματική τους σταδιοδρομία, τέτοιας φύσης θα είναι και οι καθημερινές προκλήσεις.
Θετικά βήματα όπως η σταδιακή ένταξη των STEM, τα εργαστήρια δεξιοτήτων, ενίσχυση της πληροφορικής, κλπ. δεν επαρκούν η χώρα πρέπει να επιταχύνει σημαντικά το βηματισμό της. Από τη μεριά της εκπαίδευσης με αναβάθμιση των STEM και από τη μεριά των επιχειρήσεων με έμφαση στην ανάπτυξη του ανθρώπινου δυναμικού τους.
Είναι μια μακρόπνοη κοινωνική και οικονομική επένδυση σε μια συνεκτική στρατηγική, με μέτρηση, παρακολούθηση και αξιολόγηση των αποτελεσμάτων, ανασχεδιασμένα αναλυτικά προγράμματα στην εκπαίδευση και κατάρτιση, σύγχρονο εκπαιδευτικό υλικό, υποδομές και τεχνολογίες, αλλά και με εκπαίδευση των ίδιων των εκπαιδευτικών. Προγράμματα όπως το STEM Alliance, και η ανάληψη κοινών δράσεων με τις επιχειρήσεις για την προώθηση των STEM στα σχολεία συμπληρώνουν την εικόνα. Η πρόκληση είναι κοινή για όλους.
