Το Εμπορικό Σήμα και η βέλτιστη πρακτική κατάθεσης

Δημήτρης Κουζέλης
European Patent Attorney
Managing Partner, Intel-Lex

Άρθρο στο Μηνιαίο Ενημερωτικό Δελτίο ΣΕΒ – Ρυθμιστικό Περιβάλλον και Επιχειρήσεις – 31 Μαΐου 2021

Σε μια βόλτα στα μαγαζιά, ξεφυλλίζοντας ένα περιοδικό ή σε πέντε λεπτά διαφήμισης στην τηλεόραση, βλέπουμε συνεχώς εμπορικά σήματα. Τα σήματα αυτά, συνειδητά ή ασυνείδητα, μας κάνουν να επιλέξουμε το Α ή Β προϊόν ή υπηρεσία, άρα αποτελούν έναν σημαντικό παράγοντα του μάρκετινγκ και των πωλήσεων.

Το εμπορικό σήμα αποτελεί περιουσιακό στοιχείο του δικαιούχου και αν το προϊόν είναι εμπορικά πετυχημένο, η αξία του είναι πολύ μεγάλη. Για παράδειγμα τα σήματα των Apple, Amazon και Google έχουν αξία που υπερβαίνει τα 200 δις δολάρια έκαστο. Εμπορικό σήμα μπορεί να είναι μια λέξη, ένα σχήμα ή λογότυπο, ο συνδυασμός των δύο, ένα χρώμα, συνδυασμός χρωμάτων, ένα ολόγραμμα, ένα οπτικοακουστικό υλικό, όπως το ringtone και άλλα.

Η κατοχύρωση του σήματος μπορεί να γίνει σε εθνικό, ευρωπαϊκό ή/και  παγκόσμιο επίπεδο, εξαρτάται από την εμβέλεια, τη δυναμική και τη δυνητική αγορά του προϊόντος. Η κατοχύρωση πρέπει κατά προτίμηση να γίνει σε δύο στάδια.

Για κατοχύρωση την Ελλάδα αρμόδια αρχή είναι η Διεύθυνση Σημάτων του Υπουργείου Ανάπτυξης, πρόσφατα όμως αποφασίστηκε η μεταφορά των αρμοδιοτήτων στον Οργανισμό Βιομηχανικής Ιδιοκτησίας (ΟΒΙ), ακολουθώντας τα πρότυπα όλων των προηγμένων χωρών. Η εθνική κατοχύρωση σε μια κλάση μέσω δικηγόρου κοστίζει τουλάχιστον 350 ευρώ και δίνει προστασία στην Ελληνική επικράτεια, δηλαδή σε ένα κοινό 10 εκατομμυρίων.

Σε αντιπαράθεση, η κατάθεση του ίδιου σήματος στο Γραφείο Διανοητικής Ιδιοκτησίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης (EUIPO) που εδρεύει στο Αλικάντε θα κοστίσει λιγότερο από 1.500 ευρώ και θα δώσει ταυτόχρονη προστασία στα 27 κράτη μέλη της ΕΕ και σε έναν πληθυσμό περίπου 450 εκατομμυρίων για 10 έτη (ανανεώσιμα). Επομένως, αν η αγορά ενός προϊόντος ή υπηρεσίας είναι ή σχεδιάζεται να είναι η ευρωπαϊκή, τότε η κατοχύρωση στο EUIPO είναι μονόδρομος.

Τρίτο επίπεδο είναι το σύστημα της Μαδρίτης για τη διεθνή καταχώριση εμπορικών σημάτων, το οποίο παρέχει μια ενιαία διαδικασία για την καταχώριση ενός σήματος σε πολλές χώρες ή περιοχές. Με λίγα λόγια, η επιχείρηση επωφελείται από μία μόνο πρώτη κατάθεση, για παράδειγμα στην Ελλάδα ή στο Ευρωπαϊκό Γραφείο (EUIPO), σε μία γλώσσα, πληρώνει σε ένα νόμισμα και κατοχυρώνει το σήμα της σε ένα μεγάλο αριθμό άλλων χωρών. H διαδικασία αυτή δεν απαιτεί ούτε μεταφράσεις, ούτε την εμπλοκή εξειδικευμένων συμβούλων σε κάθε χώρα στην οποία η επιχείρηση σκοπεύει να κατοχυρώσει το σήμα σας, επομένως είναι ιδιαίτερα οικονομική σε σχέση με την επιμέρους κατάθεση σε κάθε χώρα.

Η ανωτέρω διαδικασία εξασφαλίζει τη μέγιστη κατοχύρωση με το ελάχιστο κόστος αφού ο καταθέτης επιλέγει να κάνει μια πρώτη κατάθεση στο Ευρωπαϊκό Γραφείο και αφού λάβει την πρώτη κατοχύρωση, προχωρά σε εύλογο χρόνο σε κατοχυρώσεις ανά τον κόσμο με βάση το σύστημα της Μαδρίτης. Αν η πρώτη κατοχύρωση δεν επιτύχει, ο καταθέτης εξοικονομεί τα (μεγάλα) έξοδα της δεύτερης κατοχύρωσης και μπορεί να κάνει μια νέα προσπάθεια με αλλαγές στο σήμα του.

Τέλος, αν και ο καταθέτης μπορεί θεωρητικά να κάνει μόνος του οποιαδήποτε από τις παραπάνω διαδικασίες, δεδομένου ότι όπως όλες οι νομικές διαδικασίες είναι ευαίσθητες στα λάθη, προτείνεται η προετοιμασία και οι καταθέσεις να γίνονται από εξειδικευμένο σύμβουλο.