Προς μία ολοκληρωμένη χωρική και αναπτυξιακή και πολιτική – Άρθρο κ. Γιάννη Λαϊνά, Senior Advisor Τομέα Επιχειρηματικού Περιβάλλοντος και Ρυθμιστικών Πολιτικών ΣΕΒ, στην εφημερίδα Larissanet, 23/1/2021
Ο πρόσφατος ν. 4759/2020 για τον εκσυγχρονισμό της χωροταξικής και πολεοδομικής νομοθεσίας, διευκολύνει την εφαρμογή χωρικών πολιτικών στην ελληνική επικράτεια, στοχεύοντας στην επίλυση των χρόνιων προβλημάτων και ασαφειών που καταγράφονται στο σύστημα σχεδιασμού. Δρομολογούνται για τα επόμενα έτη μία σειρά από σημαντικές παρεμβάσεις με σημαντική αναπτυξιακή συμβολή, όπως: αλλαγές στο σύστημα χρήσεων γης, ενεργοποίηση της μεταφοράς συντελεστή δόμησης, νέοι κανόνες ρυμοτομικών απαλλοτριώσεων, αλλαγές στον οικοδομικό κανονισμό, νέες προβλέψεις για τα ειδικά κτίρια της βιομηχανίας και αύξηση των συντελεστών δόμησης στις οργανωμένες μορφές ανάπτυξης.
Πέρα όμως από τις αλλαγές με άμεσο αντίκτυπο στην πολεοδομική και χωροταξική νομοθεσία, υπάρχουν διατάξεις, που μετασχηματίζουν τον ρόλο και τη συμβολή των χωρικών σχεδίων στην υλοποίηση του αναπτυξιακού μοντέλου της χώρας.
Ειδικότερα, με βάση τις νέες προβλέψεις, η Εθνική Χωρική Στρατηγική, αναμένεται να συντονίζει όλες τις πολιτικές που έχουν χωρικές επιπτώσεις, λαμβάνοντας υπόψη μεταξύ άλλων και τα επιμέρους επενδυτικά σχέδια και προγράμματα (εθνικού και τοπικού επιπέδου) που έχουν σημαντικές συνέπειες στην ανάπτυξη και τη συνοχή του χώρου.
Αντίστοιχα, με βάση τις νέες διατάξεις, τα Ειδικά Χωροταξικά Πλαίσια, πλέον θα λαμβάνουν υπόψη κατά την εκπόνησή τους τόσο τα συγχρηματοδοτούμενα προγράμματα όσο και το Εθνικό Σχέδιο Προσαρμογής στην κλιματική αλλαγή, το Εθνικό Σχέδιο για την Ενέργεια και το Κλίμα, την Εθνική Πολιτική Μείωσης Κινδύνου Καταστροφών, γεγονός που αναμένεται να συμβάλλει στη συντονισμένη και ταχύτερη προώθηση επενδύσεων στους παραπάνω τομείς προτεραιότητας για την πράσινη ανάπτυξη.
Παρόμοιου τύπου προβλέψεις -με την έννοια του επαυξημένου ρόλου του σχεδιασμού ως προς την υλοποίηση των αναπτυξιακών προτεραιοτήτων- περιλαμβάνονται και στα νέα Τοπικά και Ειδικά Πολεοδομικά Σχέδια, τα οποία αποκτούν έναν ευρύτερο ρυθμιστικό ρόλο, καθώς, θα επιλαμβάνονται νεών ζητημάτων, όπως οι αναγκαίες τροποποιήσεις των Ζωνών Οικιστικού Ελέγχου εφόσον κρίνεται απαραίτητο για την κάλυψη αναγκών οικιστικής, παραγωγικής ή επιχειρηματικής ανάπτυξης και ανασυγκρότησης.
Επίσης, τα συγκεκριμένα σχέδια, εν αντιθέσει με τους προκατόχους τους (ΓΠΣ/ΣΧΟΟΑΠ) θα καθορίζουν τα όρια των οικισμών, το οδικό δίκτυο και τα λοιπά μεταφορικά, τεχνικά και περιβαλλοντικά δίκτυα και υποδομές, ενώ θα περιλαμβάνουν και ειδικότερα κατά περίπτωση μέτρα προσαρμογής στην κλιματική αλλαγή, και υποστηρικτικά μέτρα για την αντιμετώπιση έκτακτων αναγκών, για τη διαχείριση των συνεπειών από φυσικές και τεχνολογικές καταστροφές και λοιπές απειλές.
Από τα παραπάνω, γίνεται αντιληπτό ότι οι προωθούμενες χωρικές πολιτικές, θα εμφανίζουν εφεξής περισσότερες συνέργειες με τον αναπτυξιακό προγραμματισμό, όπως συμβαίνει στα περισσότερα σύγχρονα συστήματα σχεδιασμού των ευρωπαϊκών κρατών.
Για τον ΣΕΒ, προκειμένου να διασφαλιστεί το μέγιστο αναπτυξιακό αποτύπωμα των νέων ρυθμίσεων, απαιτείται, μεταξύ άλλων, εκκίνηση των νέων Τοπικών Πολεοδομικών Σχεδίων -για τα οποία αναμένεται χρηματοδότηση από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας- από περιοχές που αντιμετωπίζουν σημαντικές αναπτυξιακές πιέσεις και συσσωρευμένα προβλήματα αναφορικά με τη χωρική οργάνωση των παραγωγικών δραστηριοτήτων, όπως είναι οι περιοχές με απαρχαιωμένα σχέδια ή περιοχές που δεν διαθέτουν μέχρι σήμερα κάποιας μορφής πολεοδομικό σχεδιασμό.
