Οι Μηχανικοί της Βιομηχανίας 4.0
Άρθρο κ. Χρήστου Α. Ιωάννου, Διευθυντή Τομέα Απασχόλησης και Αγοράς Εργασίας ΣΕΒ, στα Νέα
Μηχανικός Ρομποτικής, Επιστήμονας βιομηχανικών δεδομένων, Βιομηχανικός σχεδιαστής UX (εμπειρίας χρήστη), Προγραμματιστής αλγορίθμων, Μηχανικός μηχανικής εκμάθησης, Μηχανικός δεδομένων, Αρχιτέκτονας αποθήκης δεδομένων, Μηχανικός Διαδικτύου των Πραγμάτων, Μηχανικός πιστοποίησης, Μηχανικός οπτικής απεικόνισης/αναγνώρισης Η/Υ, Αρχιτέκτονας πληροφορικής, Τεχνικός αυτοματισμών.
Είναι, μεταξύ άλλων, ορισμένες από τις νέες ειδικότητες μηχανικών που έφερε και φέρνει μαζί της ραγδαία τεχνολογική εξέλιξη της βιομηχανικής παραγωγής και η 4η βιομηχανική επανάσταση. Οι περιγραφές των καθηκόντων εργασίας και των ρόλων τους έχουν πλέον εδραιωθεί, διεθνώς, και εμπλουτίζονται, όπως και οι συγκριτικές τους θέσεις στις διαρθρώσεις αποδοχών στις αγορές εργασίας που είναι πλέον όλο και περισσότερο διεθνοποιημένες για τα επαγγέλματα της γνώσης.
Δεν δημιουργούνται μόνον νέες ειδικότητες και επαγγέλματα μηχανικών. Αλλάζουν και τα υφιστάμενα. Το βλέπουμε και στα περιεχόμενα των αγγελιών ζήτησης εργασίας των βιομηχανιών για μηχανικούς διεθνώς, και στην Ελλάδα. Στις δημοσιευμένες αγγελίες στο διαδίκτυο από βιομηχανικές επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στην Ελλάδα για τους μηχανικούς ζητούνται δεξιότητες για την «Χρήση ψηφιακών εργαλείων για τη συνεργασία και την παραγωγικότητα» σε ποσοστό 46%, για τον «Σχεδιασμό και διαχείριση βάσης δεδομένων και δικτύου» σε ποσοστό 30%, και για τον «Σχεδιασμό και διαχείριση βάσης δεδομένων και δικτύου» σε ποσοστό 22%.
Οι μηχανικοί και τα επαγγέλματά τους είναι κομβικά στον ψηφιακό των μετασχηματισμό επιχειρήσεων. Αλλά και στον πράσινο – κι αυτή είναι άλλη μια όψη της ταχείας μεταβολής και του εμπλουτισμού επαγγελμάτων και δεξιοτήτων τους. Αλλά και για τη συμμόρφωση με ρυθμίσεις και πρότυπα ποιότητας στον βαθμό που η βιομηχανική παραγωγή προσανατολίζεται σε αυξανόμενο βαθμό σε διεθνώς εμπορεύσιμα προϊόντα που έχουν να αντιμετωπίσουν παγκόσμιο ανταγωνισμό και εξελισσόμενα παγκόσμια πρότυπα.
Οι μηχανικοί και τα επαγγέλματά τους «κινδυνεύουν» συγκριτικά λιγότερο έναντι άλλων εργαζομένων να υποκατασταθούν και να καταργηθούν λόγω της τεχνολογικής εξέλιξης και της αυτοματοποίησης. Σε υποπολλαπλάσιο ποσοστό. Αν «κινδυνεύουν» στο σύνολο σε ποσοστό 30%, οι μηχανικοί και οι ασκούντες επιστημονικά επαγγέλματα «κινδυνεύουν» σε ποσοστό 8%, και ακόμη λιγότερο οι μηχανικοί παραγωγής και εξειδικευμένων υπηρεσιών.
Αιτία αυτού είναι ότι η αυτοματοποίηση και η ψηφιοποίηση της παραγωγής απαλλάσσουν μεν τους μηχανικούς από επαναλαμβανόμενες εργασίες, τους προσδίδουν δε μεγαλύτερη αυτονομία και αρμοδιότητες στον σχεδιασμό, την καθοδήγηση και τη διοίκηση έργων και (ανθρώπινων) πόρων.
Επίσης, η ψηφιοποίηση δημιουργεί δεδομένα, η αξιοποίηση των οποίων είναι κρίσιμης σημασίας για την οργάνωση της παραγωγής. Το περιεχόμενο της εργασίας μετακινείται από τον χειρισμό στην επίβλεψη των μηχανών σε αυξανόμενο βαθμό στην αξιοποίηση των δεδομένων. Στις νέες συνθήκες οι μηχανικοί χρειάζονται εκτός των νέων επαγγελματικών και τεχνικών δεξιοτήτων μια σειρά από οριζόντιες κοινωνικές και συναισθηματικές δεξιότητες για την επίλυση προβλημάτων, την (συν)εργασία σε ομάδες, την δημιουργικότητα.
Το μέλλον της απασχόλησης των μηχανικών και των νέων βιομηχανικών ειδικοτήτων τους στην ελληνική αγορά εργασίας συνδέεται με το εάν τα βιομηχανικά επενδυτικά σχέδια θα συνεχισθούν και θα επεκταθούν. Συνεχίζοντας την διαδικασία παραγωγικού μετασχηματισμού της ελληνικής οικονομίας που είναι σε εξέλιξη τα τελευταία 3-4 χρόνια. Διαδικασία που είναι αναγκαία για να απεγκλωβισθεί η Ελλάδα από την κατάσταση χώρας περιορισμένης παραγωγικής βάσης, χαμηλής προστιθέμενης αξίας, χαμηλών ειδικοτήτων και χαμηλών μισθών.
Για αυτό η Βιομηχανία 4.0 χρειάζεται και τους ανάλογους μηχανικούς της. Κι αυτό είναι μια ακόμη πρόκληση για την αναγκαία βιομηχανική πολιτική στον τομέα του ανθρωπίνου κεφαλαίου. Ο ΣΕΒ και τα μέλη του από την πλευρά μας συμβάλλουμε σε αυτό με τις συνεργασίες μας με τα ΑΕΙ (συμπεριλαμβανομένων του ΕΜΠ, του ΟΠΑ, του Δημοκριτείου, του Ιωαννίνων, του Θεσσαλίας, του Δυτ. Μακεδονίας, του Πατρών), για σύνδεση σπουδών και έρευνας (συμπεριλαμβανομενων Δημοκρίτου και ΙΤΕ) με την βιομηχανική παραγωγή και τεχνολογία.
