Ο Κώδικας Δεοντολογίας περί ανακοινώσεων μείωσης τιμής: Ένα νέο, διαφανές, μοντέλο επικοινωνίας με τους καταναλωτές

Σωτήρης Αναγνωστόπουλος
Γενικός Γραμματέας Εμπορίου
Υπουργείο Ανάπτυξης

Άρθρο στο Μηνιαίο Ενημερωτικό Δελτίο ΣΕΒ – Ρυθμιστικό Περιβάλλον και Επιχειρήσεις – 31 Μαρτίου 2025

Ένα από τα σημαντικότερα ζητούμενα για μία ευνομούμενη Πολιτεία, που επιζητά τη διαρκή βελτίωση του επιπέδου ζωής των πολιτών της, είναι η ισχυρή προστασία των δικαιωμάτων των καταναλωτών χωρίς να περιορίζεται, υπέρμετρα, η ελευθερία των επιχειρήσεων στη διαμόρφωση της εμπορικής και της τιμολογιακής τους πολιτικής.

Η επίτευξη αυτής της δύσκολης ισορροπίας απαιτεί την καλή συνεργασία μεταξύ των τριών πόλων που συνθέτουν τη λειτουργία της αγοράς: τη βιομηχανία παραγωγής καταναλωτικών προϊόντων, του λιανικού εμπορίου και των καταναλωτών. Είναι κρίσιμο για την αγορά να εμπεδωθούν σχέσεις εμπιστοσύνης και αμοιβαίας κατανόησης μεταξύ των τριών αυτών πόλων προκειμένου να υπάρξει αμοιβαίο κέρδος και αναγνώριση του ρόλου και της αξίας κάθε πόλου από τους υπόλοιπους.

Στο πλαίσιο αυτό, η Πολιτεία καλείται να παίξει το ρόλο του καταλύτη της σχέσης αυτής, με τη μορφή ενός δίκαιου διαιτητή, που θα διασφαλίζει ότι τα δικαιώματα των καταναλωτών θα γίνονται σεβαστά από τις εμπορικές επιχειρήσεις χωρίς, ωστόσο, να επιδιώκει την επικράτηση ενός ιδιότυπου πατερναλισμού αποσείοντας κάθε ευθύνη των καταναλωτών από τις προσωπικές τους αγοραστικές επιλογές. Άλλωστε, θα πρέπει να, είναι σαφές ότι η ελευθερία και η ευθύνη είναι έννοιες άρρηκτα συνδεδεμένες.

Μία από τις σημαντικότερες μεταρρυθμίσεις για τη λειτουργία του ελληνικού λιανεμπορίου είναι η καταπολέμηση του φαινομένου των πλασματικών εκπτώσεων, δηλαδή των εκπτώσεων έναντι «διογκωμένων» αρχικών τιμών, στις οποίες τα προϊόντα πωλήθηκαν σπάνια, ή ακόμα και ποτέ. Ειδικότερα, με το άρθρο 3 του νόμου 4933/2022 ενσωματώθηκε στο ελληνικό δίκαιο το άρθρο 6α της ενωσιακής Οδηγίας “Omnibus” 2019/2161/ΕΕ που αφορά σε ένα νέο, αντικειμενικό μοντέλο παρουσίασης των εκπτώσεων στους καταναλωτές, που αλλάζει δραστικά τους όρους του marketing στο λιανεμπόριο στην Ελλάδα.

Σε συνέχεια των νομοθετικών προβλέψεων εκδόθηκε ο  Κώδικας Δεοντολογίας για ανακοινώσεις μείωσης της τιμής (ιδίως σε προσφορές/εκπτώσεις/ προωθητικές ενέργειες), με τη μορφή Απόφασης του Υπουργού Ανάπτυξης, που σήμερα βρίσκεται στην 3^η έκδοσή του (19138/2025 ΦΕΚ Β’ 1140), με τον οποίο παρέχονται αναλυτικά παραδείγματα και κατευθύνσεις στις εμπορικές επιχειρήσεις, για πρώτη φορά στην Ελλάδα, σχετικά με το τι επιτρέπεται και τι απαγορεύεται στην επικοινωνία εκπτώσεων και προσφορών στους καταναλωτές.

Ο Κώδικας Δεοντολογίας δεν είναι ένα «ξύλινο» νομικό κείμενο, αλλά το αποτέλεσμα μίας συστηματικής συνεργασίας με την αγορά και τους καταναλωτές προκειμένου να διασφαλιστεί η απαραίτητη ισορροπία μεταξύ της προστασίας του υπεύθυνου και ενημερωμένου καταναλωτή και της δυνατότητας των επιχειρήσεων να προωθούν τα προϊόντα τους, στο πλαίσιο του καλώς εννοούμενου ανταγωνισμού. Και αυτό είναι ένα μοντέλο που η Πολιτεία θα εφαρμόζει και στο πλαίσιο μελλοντικών μεταρρυθμίσεων της ελληνικής αγοράς, με σκοπό τη δημιουργία ενός νέου, πιο υγιούς και πιο αποτελεσματικού μοντέλου λειτουργίας του εμπορίου.

Οι προκλήσεις που βρίσκονται μπροστά μας είναι πολλές, και αφορούν στην επαύξηση του ανταγωνισμού στην ελληνική αγορά καθώς και στην υποβοήθηση των μικρομεσαίων επιχειρήσεων να γίνουν πιο ανταγωνιστικές μέσα και από την προστασία τους από αδικαιολόγητες καθυστερήσεις πληρωμών ή από αθέμιτες εμπορικές πρακτικές στις B2B συναλλαγές. Είναι προφανές, ήδη από το προηγούμενο χρονικό διάστημα, ότι η ελληνική Κυβέρνηση, δια του Υπουργείου Ανάπτυξης, δεν θα σταματήσει να σχεδιάζει και να εφαρμόζει ουσιαστικές μεταρρυθμίσεις στην αγορά που θα ευνοήσουν, με βεβαιότητα, όχι μόνο τον καταναλωτή αλλά και τις υγιείς επιχειρήσεις που ανταγωνίζονται με θεμιτά μέσα αξιοποιώντας τα πλεονεκτήματα τους σε μία πραγματικά ανταγωνιστική αγορά.