Ο Εξωδικαστικός Μηχανισμός Ρύθμισης Οφειλών ως κρίσιμο εργαλείο για την αντιμετώπιση της υπερχρέωσης φυσικών και νομικών προσώπων

Θεώνη Αλαμπάση
Προϊσταμένη Τμήματος Νομικής Υποστήριξης & Συμβουλών
Ειδική Γραμματεία Διαχείρισης Ιδιωτικού Χρέους

Η παράταση του Εξωδικαστικού Μηχανισμού Ρύθμισης Οφειλών (ν. 4469/2017) για ένα επιπλέον έτος, είναι γεγονός. Ταυτόχρονα, σημειώθηκε και αύξηση του ενδιαφέροντος του επιχειρηματικού κόσμου για το εν λόγω εργαλείο, δεδομένου ότι στην παρούσα χρονική φάση έχουν ήδη αντιμετωπιστεί πολλά από τα ζητήματα που κατά το παρελθόν δημιουργούσαν σκεπτικισμό, μέσω της βελτίωσης του θεσμικού πλαισίου. Τα σημαντικότερα εξ’ αυτών που αποτελούσαν τροχοπέδη ήταν η  ανάγκη συγκέντρωσης πολλαπλών δικαιολογητικών, η έλλειψη ενημέρωσης όλων των εμπλεκομένων, καθώς και η στάση αναμονής που εύλογα τήρησαν στην αρχή οι οφειλέτες περιμένοντας να διαπιστώσουν που θα καταλήξει αυτός ο μηχανισμός.

Τα εν λόγω ζητήματα αντιμετωπίστηκαν επιτυχώς από την Ειδική Γραμματεία Διαχείρισης Ιδιωτικού Χρέους (ΕΓΔΙΧ), μέσω σειράς παρεμβάσεων. Αυτές περιλαμβάνουν την πλήρη αυτοματοποίηση της ηλεκτρονικής πλατφόρμας, την έκδοση όλου του απαιτούμενου θεσμικού πλαισίου (ΥΑ, εγκύκλιοι, οδηγίες κλπ), τη βελτίωση του νόμου που ψηφίστηκε τον Ιούνιο 2018, την έκδοση ερμηνευτικών γνωμοδοτήσεων, καθώς και την συνεχή ενημέρωση του κοινού μέσω εκδηλώσεων και ημερίδων. Αλλά και η επιφυλακτική στάση του κοινού άρχισε να κάμπτεται, μόλις κατέληξαν επιτυχώς οι πρώτες υποθέσεις στα μέσα Δεκεμβρίου του 2017, δηλαδή 5 μήνες μετά την ενεργοποίηση της ηλεκτρονικής πλατφόρμας. Σημειώνεται ότι ο αριθμός ολοκλήρωσης αιτήσεων αυξάνεται σταθερά και σταδιακά τους τελευταίους μήνες και αναμένεται να αυξηθεί ακόμη περισσότερο στους επόμενους μήνες.

Ήδη μετά από ένα χρόνο εφαρμογής του Νόμου, (που ενεργοποιήθηκε στις 3/8/2017) υπάρχουν απτά αποτελέσματα επιτυχούς λειτουργίας του. Σύμφωνα με τα αθροιστικά στοιχεία της ΕΓΔΙΧ μέχρι τις 17/12/2018:

Α) έχουν υποβληθεί 5.742 αιτήσεις.

Β) έχουν ολοκληρώσει επιτυχώς τη διαδικασία και ρυθμίσει τα χρέη τους με ευνοϊκό τρόπο 1.150 επιχειρήσεις, ελεύθεροι επιχειρηματίες και αγρότες.

Ειδικότερα:

• όσον αφορά στις επιχειρήσεις, σε διάστημα 71 εβδομάδων λειτουργίας της πλατφόρμας έχουν υποβληθεί 2.159 αιτήσεις, και εξ αυτών 116 επιχειρήσεις έχουν πλέον ρυθμίσει τα χρέη τους προς πιστωτές δημοσίου και ιδιωτικού τομέα.
• όσον αφορά στους ελεύθερους επαγγελματίες, σε διάστημα 45 εβδομάδων λειτουργίας της πλατφόρμας έχουν υποβληθεί 3.295 αιτήσεις, και εξ αυτών 913 ελεύθεροι επαγγελματίες έχουν πλέον ρυθμίσει τις οφειλές τους προς ΑΑΔΕ και ΕΦΚΑ
• όσον αφορά στους αγρότες, σε διάστημα 24 εβδομάδων λειτουργίας της πλατφόρμας έχουν υποβληθεί οριστικά 288 αιτήσεις, εκ των οποίων 121 αγρότες ρύθμισαν τα χρέη τους προς ΑΑΔΕ και ΕΦΚΑ (κυρίως ΟΓΑ).

Είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι σύμφωνα με τη διεθνή εμπειρία τέτοια εργαλεία ρύθμισης, απαιτούν τη συναίνεση των πιστωτών, δηλαδή να δέχονται να προβούν σε βιώσιμες και μακροπρόθεσμες ρυθμίσεις, έναντι του να διακόψουν οι επιχειρήσεις τη λειτουργία τους, το οποίο ζημιώνει εν τέλει και ιδίους. Απαιτείται συνεπώς και η προθυμία του συνόλου των πιστωτών, τόσο του ιδιωτικού όσο και του δημοσίου τομέα  να προβαίνουν σε αποτελεσματικές και ταυτόχρονα ρεαλιστικές και βιώσιμες ρυθμίσεις οφειλών. Ωστόσο στην πράξη, η αδυναμία ορθολογικής αντιμετώπισης των κόκκινων δανείων αναδεικνύεται σε πολλές χώρες ως μείζον πρόβλημα. Είναι ένα ζήτημα για το οποίο πρέπει και οι πιστωτές να προβούν σε γενναίες μεταρρυθμίσεις και αναβαθμίσεις της λειτουργίας τους, έτσι ώστε να παρέχουν βιώσιμες λύσεις στις επιχειρήσεις και να τις βοηθούν να επανέλθουν σε αναπτυξιακή τροχιά.