Η κρίση που μπορούμε να αποφύγουμε…- Άρθρο του Δημήτρη Βέργαδου, Δ/ντή Τομέα ΜΜΕ, Θέσεων και Ενημέρωσης του ΣΕΒ, στη Deal News, 22/5/2020

Η επόμενη μεγάλη διαρθρωτική κρίση είναι γνωστή. Έχει, ήδη, προβλεφθεί γι΄αυτό και μπορεί να αποφευχθεί. Δεν θα πρόκειται για «μαύρο κύκνο» και ούτε θα προκύψει από το πέταγμα μιας πεταλούδας στον Αμαζόνιο.

Οι πλανητικές κρίσεις, όπως αυτή της κλιματικής αλλαγής αλλά και η πρόσφατη πανδημία και η υγειονομική κρίση που προκάλεσε, αφορούν σε εξωτερικότητες/αρνητικές επιδράσεις ενός μοντέλου ανάπτυξης και ευημερίας, που δεν διαθέτει χαρακτηριστικά βιωσιμότητας (sustainability). Η εκθετική ανάπτυξη του παγκόσμιου εμπορίου των τελευταίων ετών, ως αποτέλεσμα και της ικανότητας που μας προσέφεραν οι σύγχρονες τεχνολογίες  να παράγουμε περισσότερα προϊόντα/υπηρεσίες με λιγότερα  μέσα/πόρους, συνέβαλε σε ένα πρωτοφανές επίπεδο ευημερίας. Η ευημερία αυτή  πήγε χέρι-χέρι με την αύξηση του πληθυσμού, την αστικοποίηση αλλά και τη συνεπακόλουθη υπερσυγκέντρωση στις πόλεις, στη βελτίωση του επιπέδου ευημερίας, όπως και στη συνεχή μη βιώσιμη υπερκατανάλωση. Κρίσεις σαν αυτές απαιτούν για την αντιμετώπισή τους παγκόσμια συν-δράση, συνεργασία και συντονισμό.

Όπως σημειώσαμε, βασικός τροφοδότης των επιδραστικών αλλαγών ήταν και παραμένει η εκρηκτική εξέλιξη της σύγχρονης τεχνολογίας που εκμηδενίζει αποστάσεις, μειώνει ταχύτατα κόστη και χρόνους παραγωγής και εισόδου στις αγορές.  Που ανατρέπει υφιστάμενες δομές και «μικραίνει» εθνικούς οργανισμούς και οντότητες. Ειδικότερα, οι εξελίξεις στην ψηφιακή τεχνολογία και ο ψηφιακός μετασχηματισμός, διαμορφώνουν νέες τάσεις στην αγορά και στην εργασία, προσφέροντας σημαντικές ευκαιρίες. Όμως συνιστούν και μια σημαντική  πρόκληση που μας αφορά όλους και ιδιαιτέρα τους νέους· μια πρόκληση που δεν πρέπει να αφεθεί και  να μετασχηματισθεί σε μια δομική κρίση. Αλλά να αποτελέσει εργαλείο αναβάθμισης του περιεχομένου της εργασίας, της ανάπτυξης και της διαφοροποίησης του παραγωγικού μας μοντέλου.

Το παρόν και το μέλλον θα κερδηθούν από εκείνους που θα δώσουν προτεραιότητα  στις ψηφιακές δεξιότητες. Από τις χώρες που θα τις εντάξουν στα εκπαιδευτικά τους συστήματα. Από τις επιχειρήσεις που δεν θα μείνουν στο μοντέλο business as usual, αλλά που θα επενδύσουν στο ψηφιακό τους μέλλον. Και από τους εργαζομένους που θα αποκτήσουν ψηφιακές γνώσεις, δεξιότητες και ικανότητες, για να αναβαθμίσουν τον τρόπο δουλειά τους.

Η ψηφιοποίηση των οικονομιών που, ήδη συμβαίνει σε παγκόσμιο επίπεδο, μπορεί να αποτελέσει μεγάλη ευκαιρία για την αναβάθμιση και της οικονομίας της χώρας και των ίδιων των εργαζομένων.  Η εργασία θα αλλάξει δραστικά,  αλλά θα γίνει και πιο ενδιαφέρουσα σε τομείς που δεν το φανταζόμαστε.  Ενδεικτικά, η «European Factories of the Future Research Association» προβλέπει ότι στο μέλλον ένας τυπικός βιομηχανικός εργάτης θα ασχολείται κυρίως με δημιουργικές δουλειές. Με εργασίες που αφορούν στον προγραμματισμό των ρομπότ και των λοιπών αυτοματισμών που λειτουργούν στη γραμμή παραγωγής, ενώ θα παρεμβαίνει μόνο όταν παρατηρούνται προβλήματα.

Ο ΣΕΒ

Η πρόσφατη έκθεση του ΣΕΒ για τα επαγγέλματα και τις ψηφιακές δεξιότητες, προσφέρει καλή τεκμηρίωση για το πού βρισκόμαστε και πώς οφείλουμε να κινηθούμε προσεχώς. Είναι χαρακτηριστικό ότι μόλις το 10% των επιχειρήσεών μας είναι αρκετά ψηφιοποιημένες, ενώ το 55% επενδύει ελάχιστα σε ψηφιακές τεχνολογίες.  Επίσης, 7 από τα 20 επαγγέλματα με το μεγαλύτερο ποσοστό απασχολουμένων στην Ελλάδα δεν περιλαμβάνουν καμία ψηφιακή δεξιότητα. Στον σύνθετο δείκτη δεξιοτήτων, τον ESI (European Skills Index) του CEDEFOP,  η χώρα μας καταλαμβάνει  τη δεύτερη χαμηλότερη βαθμολογία ανάμεσα στις 28 χώρες της ΕΕ. Λόγω, κυρίως, της πολύ χαμηλής αντιστοίχισης δεξιοτήτων και επαγγελμάτων, κάτι ιδιαίτερα χρήσιμο τόσο για τις επιχειρήσεις και τους εργαζόμενους, όσο και για την κατάρτιση.  Για να καλύψουμε το έδαφος συνολικά, χρειαζόμαστε άμεσα μια συνολική στρατηγική ανάπτυξης ψηφιακών δεξιοτήτων. Με επενδύσεις, επανακατάρτιση εργαζομένων, ανάληψη του ρόλου φορέα επανακατάρτισης και πιστοποίησης από τις ίδιες τις μεγάλες επιχειρήσεις. Με ενίσχυση της καινοτομίας στην εκπαίδευση και διάχυση στις επιχειρήσεις των δυνατοτήτων της τεχνολογίας με κλαδική και περιφερειακή εξειδίκευση.  Η αντιμετώπιση της πρώτης -και ίσως πιο οξείας- φάσης της υγειονομικής κρίσης, κατέδειξε ότι  «μπορούμε» ψηφιακά. Το στοίχημα πλέον είναι να μπορέσουμε περισσότερο.