Η απαγόρευση του αδικαιολόγητου γεωγραφικού αποκλεισμού ως μέτρο για την διευκόλυνση των διασυνοριακών συναλλαγών – Άρθρο της κας Ευθυμίας Αρματά στο Βήμα της Κυριακής, 9/6/2019

Άρθρο της κας Ευθυμίας Αρματά, Δικηγόρου LLM της Δικηγορικής Εταιρείας Σταυρόπουλος και Συνεργάτες, μέλους της Ομάδας Εργασίας «Ανταγωνισμός και Αγορά» του ΣΕΒ.

Σύμφωνα με σχετική έκθεση της Επιτροπής για το ηλεκτρονικό εμπόριο (2017), μόλις το 15% του ευρωπαϊκού πληθυσμού πραγματοποίησε διαδικτυακές αγορές από έμπορο που εδρεύει σε άλλο κράτος μέλος. Η περιορισμένη πρόσβαση στις διασυνοριακές διαδικτυακές αγορές, οφείλεται, μεταξύ άλλων, στην εφαρμογή από τους εμπόρους πρακτικών διακριτικής μεταχείρισης λόγω της ιθαγένειας, του τόπου διαμονής ή του τόπου εγκατάστασής των πελατών τους. Οι πρακτικές αυτές, γνωστές ως μέτρα γεωγραφικού αποκλεισμού, συναντώνται με διάφορες μορφές, όπως ενδεικτικά, με τη μορφή άρνησης παράδοσης αγαθών/αποδοχής διασυνοριακών πληρωμών σε πελάτες που είναι εγκατεστημένοι σε διαφορετικά κράτη μέλη, αποκλεισμού πρόσβασης στην ιστοσελίδα που τηρεί έμπορος εγκατεστημένος σε διαφορετικό κράτος από τον πελάτη.

Ο Κανονισμός (ΕΕ) 2018/302 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου («Κανονισμός»), ο οποίος τέθηκε σε εφαρμογή στις 3 Δεκεμβρίου 2018, επιδιώκει να εξαλείψει τις προαναφερθείσες πρακτικές διακριτικής μεταχείρισης. Πρακτικά, εντοπίζει τις ακόλουθες περιπτώσεις όπου η διακριτική μεταχείριση των πελατών, δηλαδή των καταναλωτών και των επιχειρήσεων που αγοράζουν ως τελικοί χρήστες αγαθά και υπηρεσίες από τους εμπόρους, είναι αδικαιολόγητη για λόγους που οφείλονται στην ιθαγένεια, τον τόπο διαμονής και τον τόπο εγκατάστασης:

• Αποκλεισμός της πρόσβασης των πελατών σε υφιστάμενες διαφορετικές γλωσσικές εκδόσεις δικτυακού τόπου. Περαιτέρω, απαγορεύεται η ανακατεύθυνση του πελάτη από τον έμπορο σε διαφορετική έκδοση του δικτυακού τόπου από εκείνη την οποία ο πελάτης επιθυμεί, εκτός εάν ο τελευταίος έχει δώσει τη ρητή συγκατάθεσή του. Επισημαίνεται ωστόσο ότι οι έμποροι δεν υποχρεούνται να δημιουργούν δικτυακούς τόπους σε συγκεκριμένες γλώσσες.

• Εφαρμογή από τον έμπορο διαφορετικών γενικών προϋποθέσεων πρόσβασης σε αγαθά και υπηρεσίες. Ειδικότερα, απαγορεύεται η διακριτική μεταχείριση αλλοδαπού πελάτη, εφόσον ο τελευταίος επιθυμεί να αγοράσει αγαθά από έμπορο τα οποία παραδίδονται σε κράτος μέλος που προσφέρει παράδοση σύμφωνα με τις γενικές προϋποθέσεις πρόσβασης ή συλλέγονται σε τόπο που έχει συμφωνηθεί μεταξύ του εμπόρου και του πελάτη σε κράτος μέλος που ο έμπορος παρέχει τέτοια επιλογή σύμφωνα με τις γενικές προϋποθέσεις πρόσβασης, ή επιθυμεί την λήψη ηλεκτρονικών παρεχόμενων υπηρεσιών (π.χ. υπηρεσίες υπολογιστικού νέφους). Εντούτοις, οι έμποροι δεν υποχρεούνται να πωλούν, παραδίδουν ή δημιουργούν σημεία παραλαβής σε ολόκληρη την ΕΕ.

• Εφαρμογή από τους εμπόρους διαφορετικών όρων πληρωμής σε αλλοδαπούς πελάτες, παρότι οι τελευταίοι: (i) πραγματοποιούν πράξη πληρωμής που γίνεται με ηλεκτρονική συναλλαγή μέσω μεταφοράς πίστωσης, άμεσης χρέωσης ή μέσου πληρωμής με κάρτα εμπορικού σήματος πληρωμής και κατηγορίας που αποδέχεται ο έμπορος, (ii) πληρούνται οι απαιτήσεις εξακρίβωσης ταυτότητας (iii) η πράξη πληρωμής γίνεται σε νόμισμα που αποδέχεται ο έμπορος. Πρακτικά, εάν ο έμπορος αποδέχεται χρεωστικές κάρτες συγκεκριμένου εμπορικού σήματος, δεν μπορεί να αρνηθεί την πληρωμή με χρεωστικές κάρτες ίδιου εμπορικού σήματος επειδή εκδόθηκαν από άλλο κράτος μέλος. Ωστόσο, οι έμποροι είναι ελεύθεροι να αποφασίζουν τα μέσα πληρωμής που αποδέχονται. Συνεπώς, εάν αποδέχονται μόνο χρεωστικές κάρτες, μπορούν να αρνηθούν πληρωμή με πιστωτική κάρτα.

Ο Κανονισμός συμβάλλει στην απελευθέρωση του ηλεκτρονικού εμπορίου και διευρύνει τις επιλογές των καταναλωτών. Η συμμόρφωση των εμπόρων με τις ρυθμίσεις του είναι επιτακτική, καθώς τα κράτη μέλη εξουσιοδοτούνται να ορίσουν συγκεκριμένους φορείς υπεύθυνους για την αποτελεσματική επιβολή της εφαρμογής του.